Erfgoed

Onze Erfgoed dienstverlening

Wij bieden de volgende diensten aan binnen onze Erfgoed dienstverlening, deze zijn ondersteunend aan ons complete proces.

• Archeologisch advies

  Als initiatiefnemer kan het interessant zijn om in een heel vroeg stadium met één van onze (Erfgoed) specialisten in gesprek te gaan over de plannen. Dat heeft voor u als voordeel dat wij kunnen meedenken met de plannen. U maakt kennis met onze proceskracht waarbij een integrale benadering van het initiatief de rode draad zal zijn. Als sparringpartner mogen er van ons out-of-the-box oplossingen worden verwacht. Op zoek naar balans tussen kosten, kwaliteit en maximale toegevoegde waarde. Wat onze toegevoegde waarde voor het proces kan betekenen lichten we graag toe in een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

• Bureauonderzoek (protocol 4002)

  Een bureauonderzoek wordt opgesteld om een gespecificeerde, archeologische verwachting op te stellen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van informatie uit bestaande bronnen over bekende of verwachte archeologische waarden binnen het plangebied. Het resultaat is een standaardrapport bureauonderzoek met een gespecificeerde archeologische verwachting en een advies. Op basis van het advies kan het bevoegd gezag een beslissing nemen over het al dan niet laten uitvoeren van vervolgonderzoek.

• Programma van Eisen (PvE) (protocol 4001)

  Een Programma van Eisen (PvE) is een inhoudelijk document waarin het doel, de vraagstelling en de uitvoeringswijze van een archeologisch veldonderzoek en het noodzakelijke specialistisch onderzoek verwoord staan. Ook staan hierin de randvoorwaarden bij het onderzoek, bijvoorbeeld wat betreft de omgang met het vondstmateriaal. In een PvE zijn eisen geformuleerd waaraan onderzoek en uitvoering ten minste moeten voldoen.

  Het doel van een PvE is het borgen van de inhoudelijke kwaliteit van archeologisch onderzoek en het kan beschouwd worden als basisdocument voor archeologisch onderzoek. Een PvE speelt een belangrijke rol in het onderzoeksproces. Voor het opstellen van een PvE is tijd en aandacht nodig. In dit geval geldt zeker: ‘Goed bereid kost even tijd!’

• Booronderzoek (IVO-O) (protocol 4003)

  Het doel van een inventariserend veldonderzoek is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde archeologische verwachting, zoals geformuleerd in het bureauonderzoek en/of in het Programma van Eisen. Een inventariserend onderzoek kan zich richten op een groot plangebied. Soms beperkt het onderzoek zich tot een vindplaats. Het onderzoek betreft veldwerk waarbij door een boor- of een proefsleuvenonderzoek aanvullende informatie wordt verzameld over bekende en/of verwachte archeologische waarden in een plangebied. De verzamelde gegevens worden uitgewerkt in een eindrapport met daarin een selectieadvies.

  Het veldwerk van een inventariserend veldonderzoek (IVO) kan worden uitgevoerd op twee verschillende manieren: IVO-Overig en IVO-Proefsleuvenonderzoek.

  Veldwerk van IVO-Overig kan bestaan uit:

  - Oppervlakte kartering
  - Zetten van boringen (verkennende, karterend, waarderend)
  - Profielputten
  - Geofysisch onderzoek

• Proefsleuvenonderzoek (IVO-P) (protocol 4003)

  Het doel van een inventariserend veldonderzoek is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde archeologische verwachting, zoals geformuleerd in het bureauonderzoek en/of in het Programma van Eisen. Een inventariserend onderzoek kan zich richten op een groot plangebied. Soms beperkt het onderzoek zich tot een vindplaats. Het onderzoek betreft veldwerk waarbij door een boor- of een proefsleuvenonderzoek aanvullende informatie wordt verzameld over bekende en/of verwachte archeologische waarden in een plangebied. De verzamelde gegevens worden uitgewerkt in een eindrapport met daarin een selectieadvies.

  Het veldwerk van een inventariserend veldonderzoek (IVO) kan worden uitgevoerd op twee verschillende manieren: IVO-Proefsleuvenonderzoek en IVO-Overig.
  

  Veldwerk IVO-proefsleuven (IVO-P):

  - Aanleggen van proefsleuven (verkennend, karterend, waarderend)
  - Proefputten

• Opgraven (protocol 4004)

  Als uit het IVO-O is gebleken dat er sprake is van behoudens waardige archeologische resten dan zijn er meerdere mogelijkheden. Door middel van planaanpassing kan in-situ behoud (wat het doel is van de erfgoedwet) worden toegepast. Een andere optie is een archeologie vriendelijke aanpak waarbij door middel van inventieve oplossingen/toepassingen (bijv. een archeologie vriendelijke funderingstechniek) in-situ behoud mogelijk is. Zijn er geen passende mogelijkheden dan dient een opgraving te leiden tot ex-situ behoud van archeologische vindplaatsen. Door het documenteren van alle bevindingen (sporen, structuren, profielen, monsters en vondsten) tijdens het veldwerk wordt de basis gelegd voor behoud ex-situ. Uitwerken en veiligstellen van materiaal dat tijdens opgravingen is aangetroffen, is de tweede fase van het behoud. De laatste fase is het opstellen van een eindrapport waarna alle gegevens, vondsten en monsters worden gedeponeerd. Al deze fasen worden beschreven in het Programma van Eisen.

• Archeologische begeleiding

  Een archeologisch begeleiding is een variant van een proefsleuvenonderzoek of een opgraving. Dit wordt in de praktijk toegepast als om civieltechnische redenen een proefsleuvenonderzoek of een opgraving niet mogelijk blijkt te zijn. Bij een begeleiding worden de civieltechnische werkzaamheden uitgevoerd onder begeleiding van een archeoloog.

  Dit soort begeleidingen worden vaak gecombineerd met:

  - De aanleg van kabel- en leidingtracés
  - Sloopwerkzaamheden
  - De realisatie van nieuwe wegen

• Specialistisch onderzoek

  Bij archeologisch onderzoek duiken we in het bodemarchief en halen ons gezamenlijk verleden boven. Daarbij komen we van alles tegen. Vondsten, sporen, structuren en nemen we monsters voor nader onderzoek. We kunnen een deel van deze onderzoeken uitvoeren met onze eigen specialisten, Adriana Bakker (a.bakker@lycens.nl) of Arjan Hullegie (a.hullegie@lycens.nl).

• Monumenten

  Naast archeologisch onderzoek kunnen we ook van dienst zijn als het gaat om het ontwikkelen, onderhouden of verduurzamen van een monument of monumentaal pand. Onze specialisten op het gebied van Bouwproces, Brandveiligheid en Asbest, maar ook daar waar het gaat om Herbestemming staan voor u klaar. Ook hier geldt dat een integrale benadering van het plan maximale toegevoegde waarde oplevert.

• Ontplofbare Oorlogsresten

  Oriënterend onderzoek Ontplofbare Oorlogsresten (OO)
  

  Tijdens de ontwerpfase van gebouwen, werken, of ruimtelijke ingrepen spelen veel aspecten een rol. Eén van deze aspecten zijn ontplofbare oorlogsresten. Conform het Arbeidsomstandighedenbesluit bent u als opdrachtgever verplicht zich in de ontwerpfase al te houden aan de vereisten die gesteld worden tijdens de uitvoeringfase (Arbobesluit 2.26).

  In de uitvoeringsfase is men minimaal verplicht een oriënterend onderzoek in te stellen wanneer er een kans bestaat dat er gevaar dreigt voor de veiligheid of gezondheid van werknemers door de mogelijke aanwezigheid van ontplofbare oorlogsresten (Arbobesluit 4.10).

  Lycens kan het oriënterend onderzoek (QuickScan) kosteloos voor u verzorgen. Tijdens dit onderzoek bepalen wij of er indicaties zijn op OO in uw plangebied. Wanneer blijkt dat het gebied onverdacht is, krijgt u een briefrapport voor vrijgave van de werkzaamheden. Er hoeft geen aanvullend onderzoek te worden gedaan en er hoeven ook geen aanvullende maatregelen getroffen te worden.

  Indien er indicaties op de aanwezigheid van OO worden aangetroffen, dient er een nader onderzoek uitgevoerd te worden, in de vorm van een vooronderzoek en/of risicoanalyse (Arbobesluit 4.10.4)

  Vooronderzoek OO

  In een vooronderzoek wordt de aanwezigheid van OO in de bodem grondig onderzocht. Dit wordt gedaan door middel van onder andere gemeentearchieven, provinciale archieven, gevechtsverslagen, luchtfoto’s, en andere archieven zoals verplicht gesteld door de CS-VROO. Het doel van deze uitgebreide onderzoeksmethode is om een onderbouwde horizontale en verticale afbakening (verspreiding in de breedte en diepte van de te verwachten OO) te kunnen vaststellen.

  In het vooronderzoek worden vervolgens de naoorlogse ontwikkelingen (na-conflict periode) bestudeerd. Op basis van deze informatie kunnen gebieden alsnog vrij worden gegeven, zodat u veilig de werkzaamheden kunt uitvoeren.

  Indien het plangebied op basis van het vooronderzoek niet kan worden vrijgegeven en als verdacht wordt aangemerkt, zullen wij voor u uitzoeken wat de beste vervolgstap is. Dit kan opsporen zijn, waardoor OO uit het plangebied verwijderd zal worden. Het is ook mogelijk dat een risicoanalyse een betere stap is.

  Risicoanalyse OO

  In een risicoanalyse wordt de impact van de werkzaamheden op de mogelijk aanwezige oorlogsresten in kaart gebracht. Daarmee kunnen de gevolgen worden ingeschat en de risico’s worden benoemd. Het is mogelijk dat, door wijzigingen/aanpassingen van de werkzaamheden of door het nemen van mitigerende maatregelen uw werkzaamheden alsnog doorgang kunnen vinden. Er hoeven dan geen opsporingswerkzaamheden uitgevoerd te worden.

  Een risicoanalyse kan ervoor zorgen dat de werkzaamheden in de verdachte gebieden alsnog doorgang kunnen hebben, doordat uw specifieke werkzaamheden geen invloed hebben op OO die in het plangebied gelegen kunnen zijn. Op deze manier kan de risicoanalyse een arbo-veilige werkwijze voorschrijven, ondanks de aanwezigheid van OO.